AM आणि PM म्हणजे काय? वेळ मोजण्यामागची लॅटिन संज्ञांची खरी व्याख्या

दैनंदिन जीवनात वेळ मोजताना आपण अनेकदा AM आणि PM या संज्ञांचा वापर करतो. मोबाईल, घड्याळ, डिजिटल डिव्हाईसेसवर वेळ पाहताना या दोन लहानशा पण महत्त्वाच्या अक्षरांनी अनेकांना गोंधळात टाकले आहे. पण याचा खरा अर्थ काय आहे, आणि यांचा लॅटिन भाषेशी काय संबंध आहे हे फार कमी लोकांना ठाऊक असते.

AM आणि PM यांचा उगम

AM आणि PM हे दोन्ही शब्द लॅटिन भाषेतील आहेत. AM म्हणजे Ante Meridiem, ज्याचा अर्थ होतो “मध्यान्हापूर्वी” किंवा “दुपारपूर्वीची वेळ”. PM म्हणजे Post Meridiem, म्हणजे “मध्यानंतर” किंवा “दुपारनंतरची वेळ”. या दोन्ही संज्ञा इंग्रजी भाषेत शतकानुशतकांपासून प्रचलित आहेत आणि इंग्रजी भाषिक देशांमध्ये नियमितपणे वापरल्या जातात.

दिवसाच्या पहिल्या 12 तासांसाठी म्हणजेच मध्यरात्रीनंतर सकाळी 11:59 पर्यंत AM वापरले जाते, तर दुपारी 12:00 नंतर रात्री 11:59 पर्यंत PM वापरले जाते.

वेळेच्या मोजणीमधील गोंधळ

जेव्हा डिजिटल घड्याळाचा किंवा अलार्मचा वापर केला जातो, तेव्हा AM आणि PM नेमके कुठे वापरायचे, याबद्दल अनेकांना संभ्रम असतो. उदाहरणार्थ, रात्री 1 वाजल्यास आपण 1 AM असे लिहितो, कारण तो वेळ मध्यरात्रीनंतरचा आहे. दुसरीकडे, संध्याकाळी 6 वाजल्यास 6 PM असे म्हणतो, कारण ती वेळ मध्यान्हानंतरची असते.

सैन्य आणि 24 तासांची वेळ

सैन्यात आणि काही सरकारी यंत्रणांमध्ये AM आणि PM चा गोंधळ टाळण्यासाठी 24 तासांच्या वेळेचा अवलंब केला जातो. या पद्धतीमध्ये मध्यरात्र 00:00 वाजेपासून सुरुवात होते आणि दिवस संपतो ते 23:59 वाजता. या प्रकारामुळे सकाळ आणि संध्याकाळ यांच्यातील स्पष्ट सीमा ठरतात आणि संभ्रम टळतो.

जगभरातील वेगवेगळ्या वेळ मोजण्याच्या पद्धती

प्रत्येक देशाची वेळ मोजण्याची पद्धत वेगळी आहे. अमेरिकेसारख्या देशांमध्ये 12 तासांची पद्धत अधिक प्रचलित आहे. कॅनडा आणि ऑस्ट्रेलियामध्येही हीच पद्धत वापरली जाते. परंतु युरोप आणि आशियातील अनेक देश 24 तासांची वेळ वापरतात.

इतिहास पाहता, 24 तासांची वेळ मोजण्याची पद्धत प्राचीन इजिप्तमधून आली आहे, असं मानलं जातं. तेथील लोक बोटांवर वेळ मोजत आणि अंगठा वगळून 12 अंक मोजून दोन्ही हातांनी 24 तासांची विभागणी करायचे. हीच पद्धत पुढे जगभर पसरली.

निष्कर्ष

आज आपण सहजपणे AM आणि PM चा वापर करतो, पण त्यामागील इतिहास, लॅटिन मूळ, आणि त्यांच्या वापराचा संदर्भ समजून घेतल्यावर वेळ मोजण्यामध्ये अधिक स्पष्टता येते. ही माहिती केवळ शंका दूर करण्यापुरतीच नाही, तर वेळेचे महत्त्व समजून घेण्यासाठीही उपयुक्त आहे.

वेळ मोजणे म्हणजे केवळ आकड्यांचा खेळ नाही, तर त्यामागे शतकानुशतकांची परंपरा आणि विचारांची बैठक आहे – आणि AM व PM हे त्याचेच एक मूर्त उदाहरण आहे.