खजूर: आरोग्यासाठी एक गोड वरदान; जाणून घ्या ताजा आणि सुका खजूर यातील फरक

खजूर हे केवळ चवीलाच उत्तम नसून आरोग्यासाठीही अत्यंत फायदेशीर मानले जातात. पोषक तत्वांनी परिपूर्ण असलेले खजूर हृदयविकार, मधुमेह आणि रक्तातील साखर नियंत्रणात ठेवण्यास मदत करतात. आयुर्वेदात तर खजूरला एक चमत्कारी औषध मानले गेले आहे. चला तर मग, खजुराचे आरोग्यदायी फायदे आणि ताजे व सुके खजूर यातील महत्त्वाचा फरक सविस्तरपणे जाणून घेऊया.

पोषक तत्वांचा खजिना

खजूरमध्ये फॉस्फरस, पोटॅशियम, कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियम यांसारखी खनिजे मुबलक प्रमाणात आढळतात, जी आपल्या हाडांच्या आरोग्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत. याशिवाय, खजूरमध्ये फ्लेव्होनॉइड्स, कॅरोटीनॉइड्स आणि फिनोलिक ऍसिडसारखे अँटीऑक्सिडंट्स असतात, जे शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यास मदत करतात. खजूर जीवनसत्त्वे आणि खनिजांचा उत्तम स्रोत असल्याने त्वचेच्या आरोग्यासाठीही ते फायदेशीर ठरतात.

ताजे खजूर विरुद्ध सुके खजूर: काय आहे फरक?

वर्षभर उपलब्ध असलेले सुके खजूर आणि विशिष्ट हंगामात मिळणारे ताजे खजूर, दोन्ही आरोग्यासाठी उत्तम आहेत. मात्र, त्यांच्यातील पोषक तत्वांमध्ये थोडा फरक असतो.

• कॅलरीज आणि साखर: ताज्या खजूरमध्ये पाण्याचे प्रमाण जास्त (सुमारे ६०%) असल्याने त्यात कॅलरीज आणि साखरेचे प्रमाण कमी असते. याउलट, सुक्या खजूरमध्ये पाण्याचे प्रमाण कमी (सुमारे २५%) असल्यामुळे ते अधिक कॅलरीयुक्त आणि गोड असतात. ज्यांना वजन नियंत्रणात ठेवायचे आहे, त्यांच्यासाठी ताजे खजूर एक चांगला पर्याय आहे.

• फायबर आणि खनिजे: सुकवण्याच्या प्रक्रियेमुळे सुक्या खजूरमधील पोषक तत्वे अधिक एकत्रित होतात. त्यामुळे ताज्या खजुराच्या तुलनेत सुक्या खजूरमध्ये फायबर, कॅल्शियम आणि पोटॅशियमचे प्रमाण दुप्पट असू शकते. फायबरमुळे पचनक्रिया सुधारते आणि पोट भरलेले राहते.

• अँटीऑक्सिडंट्स आणि जीवनसत्त्वे: संशोधनानुसार, ताज्या खजूरमध्ये अँटीऑक्सिडंट्स आणि जीवनसत्त्व ‘क’, ‘अ’ आणि ‘ब’ गटातील जीवनसत्त्वे अधिक प्रमाणात टिकून राहतात. खजूर सुकवण्याच्या प्रक्रियेत यातील काही पोषक तत्वे कमी होऊ शकतात. त्यामुळे अँटीऑक्सिडंट्सचा पुरेपूर फायदा मिळवण्यासाठी ताजे खजूर खाणे अधिक योग्य ठरते.

आरोग्यासाठी विविध फायदे

खजुराच्या नियमित सेवनाने शरीराला अनेक फायदे मिळतात.

• हृदयाचे आरोग्य: खजूरमध्ये कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण नगण्य असते आणि साखरेचे प्रमाणही नियंत्रित असते, ज्यामुळे हृदयाचे आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते.

• ऊर्जा आणि थकवा: रोज सकाळी फक्त दोन खजूर खाल्ल्याने दिवसभर शरीरात ऊर्जा टिकून राहते आणि थकवा जाणवत नाही. शारीरिक कमजोरी दूर करण्यासाठी खजूर एक उत्तम उपाय आहे.

• ॲनिमियावर गुणकारी: खजूरमध्ये लोहाचे (Iron) प्रमाण भरपूर असते. शरीरातील लोहाच्या कमतरतेमुळे ॲनिमिया, थकवा आणि श्वास घेण्यास त्रास होण्यासारखी लक्षणे दिसतात. खजुराच्या सेवनाने रक्ताची कमतरता भरून निघते आणि रक्त शुद्ध होण्यासही मदत होते.

थोडक्यात सांगायचे झाल्यास, ताजे आणि सुके दोन्ही प्रकारचे खजूर आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत. कमी कॅलरीज आणि जास्त अँटीऑक्सिडंट्ससाठी ताजे खजूर निवडा, तर अधिक फायबर आणि खनिजांसाठी सुके खजूर खाणे उत्तम ठरेल. आपल्या गरजेनुसार कोणताही प्रकार निवडून खजुराचा आपल्या दैनंदिन आहारात नक्कीच समावेश करा.