मंगळवारी भारतीय शेअर बाजारात मोठी घसरण झाली, जिथे सेन्सेक्स १,००० हून अधिक अंकांनी घसरला आणि निफ्टीत ३०० पेक्षा जास्त अंकांची घसरण झाली. ही सलग पाचवी घसरण असून गेल्या तीन आठवड्यांतील सर्वात मोठी एकदिवसीय घसरण आहे.
गुंतवणूकदारांना जवळपास १० लाख कोटी रुपयांचे नुकसान झाले, कारण विक्रीचा मोठा दबाव सर्व क्षेत्रांवर दिसून आला आणि त्यामुळे बाजारातील गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास डळमळीत झाला.
सर्व क्षेत्रांमध्ये घसरण
रुंद बाजार निर्देशांकांनीही मोठी पडझड अनुभवली. BSE मिडकॅप आणि स्मॉलकॅप निर्देशांक अनुक्रमे ३.०२% आणि ३.४५% ने घसरले.
सर्व क्षेत्रीय निर्देशांक लाल चिन्हात बंद झाले. ऑटोमोबाईल, ग्राहक टिकाऊ वस्तू, भांडवली वस्तू, तेल व वायू, ऊर्जा, FMCG, आरोग्यसेवा, वीज, PSU आणि रिअल इस्टेट क्षेत्रात २% ते ३% दरम्यान घट नोंदवली गेली.
निफ्टीच्या टॉप घसरलेल्या शेअर्समध्ये अपोलो हॉस्पिटल्स, आयशर मोटर्स, श्रीराम फायनान्स, कोल इंडिया आणि भारत इलेक्ट्रॉनिक्स यांचा समावेश होता. दुसरीकडे, अदानी एंटरप्रायझेस, ट्रेंट, भारती एअरटेल आणि ग्रासिम इंडस्ट्रीज यांना काही प्रमाणात नफा झाला.
आज शेअर बाजार कोसळण्यामागची प्रमुख कारणे
१. ट्रम्प यांच्या टेरिफ धोरणामुळे जागतिक व्यापारात अस्थिरता
अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी आयात केलेल्या वस्तूंवर परस्पर कर लावण्याचा इशारा दिल्यानंतर गुंतवणूकदारांचा आत्मविश्वास खालावला.
ट्रम्प प्रशासनाने स्टील आणि अॅल्युमिनियमवरील कर वाढवले, तसेच कॅनडा, मेक्सिको आणि ब्राझीलसारख्या प्रमुख पुरवठादारांना मिळणाऱ्या सूट व कोट्याही रद्द केल्या. यामुळे व्यापार तणाव वाढण्याची शक्यता निर्माण झाली.
बोनांझा रिसर्चचे विश्लेषक राजेश सिन्हा म्हणाले, “अमेरिकेच्या नवीन टेरिफ धोरणामुळे व्यापार संघर्ष आणि महागाई वाढण्याच्या भीतीने बाजाराचा आत्मविश्वास ढासळला.”
२. रुपयाची घसरण आणि विदेशी गुंतवणूकदारांची माघार
भारतीय रुपया अमेरिकन डॉलरच्या तुलनेत विक्रमी नीचांकी पातळीवर पोहोचला. सोमवारी तो ८८ रुपयांपर्यंत खाली गेला होता, त्यानंतर काहीशी सुधारणा झाली.
कमकुवत रुपयामुळे परकीय गुंतवणूकदारांसाठी भारतीय बाजार कमी आकर्षक ठरतो. यामुळे परदेशी संस्था गुंतवणूकदार (FII) मोठ्या प्रमाणावर शेअर्स विकून बाहेर पडत आहेत. फेब्रुवारी महिन्यात त्यांनी भारतीय इक्विटी बाजारातून १२,६४३ कोटी रुपये काढून घेतले, तर जानेवारीमध्ये ८७,३७४ कोटी रुपयांची विक्री झाली होती.
सोंविलो इन्व्हेस्टमेंट मॅनेजर्सचे सह-संस्थापक संदीप अग्रवाल म्हणाले, “रुपयाच्या कमकुवततेमुळे परदेशी गुंतवणूकदार मोठ्या प्रमाणावर विक्री करत आहेत, कारण त्यांचा प्रत्यक्ष परतावा कमी होतो.”
रिझर्व्ह बँकेने (RBI) चलन बाजारात हस्तक्षेप करून रुपयाला स्थिर करण्याचा प्रयत्न केला असला तरी अस्थिरता कायम आहे. व्यापारी आता अमेरिकेतील महागाईचे आकडे आणि फेडरल रिझर्व्हचे आगामी व्याजदर धोरण याकडे लक्ष ठेवून आहेत.
३. कमकुवत तिमाही निकाल आणि गुंतवणूकदारांचा भ्रमनिरास
काही मोठ्या कंपन्यांचे तिसऱ्या तिमाहीचे निकाल अपेक्षेपेक्षा कमी आले, त्यामुळे बाजारात नकारात्मकता वाढली.
Eicher Motors चे शेअर्स ७% ने घसरले, कारण कंपनीचा नफा आणि मार्जिन अपेक्षेपेक्षा कमी राहिला. उच्च खर्च आणि कमी मागणी यामुळे कंपनीची विक्री प्रभावित झाली.
Escorts Kubota चे शेअर्स ५.३% घसरले, कारण कंपनीने भविष्यातील मागणीबाबत सतर्क दृष्टीकोन घेतला आहे. कमजोर कॉर्पोरेट निकालांमुळे भारताच्या आर्थिक वाढीबाबत चिंता वाढली आहे, त्यामुळे गुंतवणूकदारांनी शेअर बाजारात आपली भूमिका कमी केली.
४. जागतिक व्यापार आणि धोरणात्मक अनिश्चितता
अमेरिकेच्या व्यापार धोरणातील अस्थिरता आणि जागतिक आर्थिक परिस्थितीमुळे भारतीय बाजार देखील प्रभावित झाला.
गिओजित फायनान्शियल सर्व्हिसेसचे रिसर्च प्रमुख विनोद नायर म्हणाले, “अमेरिकेच्या टेरिफ धोरणातील अनिश्चितता, देशांतर्गत आर्थिक वाढीबाबत चिंता आणि परकीय गुंतवणूकदारांच्या विक्रीच्या दबावामुळे बाजारातील भावना नकारात्मक राहिली आहे.”
याशिवाय, यूएस फेडरल रिझर्व्हच्या आगामी व्याजदर धोरणाचा परिणाम उदयोन्मुख बाजारातील तरलतेवर होऊ शकतो.
५. मिडकॅप आणि स्मॉलकॅप शेअर्सच्या किंमतींबाबत चिंता
आजच्या मोठ्या घसरणीचे एक कारण म्हणजे मिडकॅप आणि स्मॉलकॅप शेअर्समधील जोरदार विक्री. या शेअर्सच्या किंमती अनावश्यकरीत्या वाढल्या होत्या, त्यामुळे गुंतवणूकदारांनी विक्रीचा मारा केला.
BSE मिडकॅप निर्देशांक ३.०२% ने घसरला, तर स्मॉलकॅप निर्देशांक ३.४५% ने कमी झाला.
गेल्या आठवड्यात ICICI प्रुडेंशियल AMC चे मुख्य गुंतवणूक अधिकारी एस. नरेन यांनी चेतावणी दिली होती की, “मिडकॅप आणि स्मॉलकॅप शेअर्स खूप उच्च मूल्यांकनावर ट्रेड होत आहेत, त्यामुळे गुंतवणूकदारांनी त्यातून बाहेर पडावे.” त्यांच्या या विधानानंतर मोठ्या प्रमाणात विक्री झाली.
निष्कर्ष
बाजारातील ही मोठी घसरण अनेक घटकांमुळे झाली आहे. अमेरिकेच्या नवीन टेरिफ धोरणांपासून ते रुपयाच्या कमजोरीपर्यंत, कमजोर आर्थिक आकडेवारी आणि गुंतवणूकदारांचा भ्रमनिरास यामुळे विक्रीचा दबाव वाढला आहे. पुढील काही दिवस गुंतवणूकदारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे ठरणार असून, फेडरल रिझर्व्हच्या व्याजदर धोरणावर बाजाराचे लक्ष राहील.